Drie recent benoemde staatssecretarissen zijn afgetreden vanwege een mogelijk verschil van mening over de betekenis van de Grondwet (Trouw, 3 september). De Raad van State heeft geadviseerd dat de Tweede Kamer zelf kan uitmaken wat de juiste uitleg is. Het lijkt me goed om te vermelden dat hoogleraar staatsrecht Wim Voermans niet alleen heeft gewezen op de Grondwet, maar ook op artikel X3 van de Kieswet. Daarin staat het lidmaatschap van de Kamer van rechtswege (dat betekent: automatisch) ophoudt als een lid van de Tweede Kamer wordt benoemd tot staatssecretaris. Het verbaast me dat dit artikel niet in het advies van de Raad van State aan de orde is gekomen.

In het redactioneel commentaar van Trouw over de lijsttrekkersverkiezing bij het CDA (16 juli 2020) staat een eigenaardig zinnetje. Pieter Omzigt zou (overigens met goede redenen) hebben geknaagd aan het fundament van het vertrouwen in de overheid. Uit dit zinnetje blijkt maar weer eens met welke problemen mensen te maken krijgen, die misstanden aan de kaak stellen. Zij veroorzaken onrust: om de lieve vrede laten wij mensen beerputten liever dicht. En als de beerput toch opengaat, wijten we de stank aan de klokkenluider. Ik had van een verzetskrant wat meer begrip voor “dwarse mensen” verwacht. Bij Omzigt is de rechtsstaat in goede handen. In elk geval beter dan bij Hugo de Jonge. Nadat de Raad van State zijn coronawet heeft gekraakt, komt hij met een versie waarin hij “meer bevoegdheden aan de Kamer geeft”. Bevoegdheden die eerst in diezelfde wet zijn afgenomen. Ik hoop voor onze grondrechten dat Omzigt niet doet, wat het CDA volgens de redactie moet hopen: zich dienstbaar opstellen.

De nieuwe coronawet ligt onder vuur (Trouw, 10 juni 2020). Dat betekent hopelijk dat die er niet – zoals de regering aanvankelijk wilde – voor 1 juli komt. En een wet is wel nodig, want de basis voor allerlei beperkingen vanwege de corona-uitbraak is op termijn niet stevig genoeg. Dat zegt ook de Raad van State in een advies aan de Tweede Kamer over de grondwettigheid van deze maatregelen [PDF, p 23 / 24]. Dit geldt vooral voor inbreuken op de persoonlijke levenssfeer. De huidige noodverordeningen hebben dus een wankele basis voor het regelen van de toegang aan zorginstellingen. Erger is dat zij het stellen van regels ook nog eens overlaten aan de beheerders. Dat betekent dat iedereen is overgeleverd aan de meer of minder zinvolle maatregelen die er door bezorgde beheerders getroffen worden.

Zoiets geldt ook voor de “controlegesprekken” op andere plaatsen waar premier Rutte toe oproept. Vragen naar iemands gezondheid of het opnemen van zijn temperatuur mag gewoon niet. Maar een juridische strijd zal je bij de deur niet winnen. Ik zou daarom graag zien dat er zo snel mogelijk een einde kwam aan deze illegale praktijken.

Langzamerhand word ik nieuwsgierig naar de drijvende kracht achter de publicaties van de veiligheidsregio’s. In de afgelopen tijd kreeg ik een aantal vragen van gemeenten over de aanwijzing van toezichthouders ter uitvoering van de COVID-noodverordeningen. Die aanwijzingen worden “bekendgemaakt” op de websites van de veiligheidsregio’s en vervolgens krijgen gemeenten het verzoek om deze ook op te nemen in het gemeenteblad.

Vooropgesteld lijkt me dat de aanwijzing (niet op naam) van toezichthouders een besluit van algemene strekking is. De wijze van bekendmaking is geregeld in artikel 3:42, tweede lid, van de Algemene wet bestuursrecht. Dat betekent dat bekendmaking kan plaatsvinden

• als volledige tekst
• als samenvatting (+ ter inzagelegging, derde lid)
• op elke geschikte wijze (bijvoorbeeld in een huis-aan-huisblad)
• maar langs elektronische weg alleen in een van overheidswege uitgegeven blad

Zo’n besluit kan dus worden opgenomen in het Blad gemeenschappelijke regeling van de veiligheidsregio of het kan op een andere geschikte wijze worden bekendgemaakt. Maar omdat een website wel elektronisch is, maar geen van overheidswege uitgegeven blad, is bekendmaking op die plaats nu net niet mogelijk.

Nu kunnen de regio’s gemeenten vragen om de bekendmaking in hun gemeenteblad te mogen doen. Dat is een oplossing als de veiligheidsregio zelf geen blad uitgeeft. Maar dan is “bekendmaking” op de website weer niet nodig.

Veiligheidsregio’s worstelen op het moment met de bekendmaking van noodverordeningen in verband met de maatregelen om de corona-uitbraak in te perken. Zo ook de 2e Noodverordening COVID-19 Veiligheidsregio Hollands Midden. Volgens de toelichting van die verordening, moet deze worden bekendgemaakt “door plaatsing op de website van de veiligheidsregio Hollands Midden en wordt [deze] zo spoedig mogelijk gepubliceerd in de gemeentebladen van de betrokken gemeenten”. Ik zie zelfs andere voorbeelden van “bekendmaking” in alle huis-aan-huisbladen van de deelnemers.

De hoofdregel is dat deze verordeningen door de voorzitter van de veiligheidsregio (als bestuursorgaan van de regio) worden bekendgemaakt in het blad gemeenschappelijke regelingen van de veiligheidsregio. Als de regio zelf geen blad uitgeeft, gebeurt het in de bladen van de deelnemers, zie artikel 32k Wet gemeenschappelijke regelingen.

De voorzitter kan zelf besluiten om de bekendmaking op andere wijze te laten plaatsvinden, zie artikel 176, eerste lid Gemeentewet. Het lijkt me alleen beter om zo’n besluit ook in de verordening op te nemen en niet – zoals ik nu veel zie – dat even in de toelichting te verwerken.

Mijn aanbeveling zou daarom zijn:

1. verzorg de bekendmaking van een noodverordening in het blad gemeenschappelijke regelingen; overleg zo nodig met KOOP over een spoedpublicatie;
2. als de regio geen eigen blad uitgeeft, doe dan hetzelfde in de bladen van de deelnemers;
3. zorg in beide gevallen voor consolidatie in de decentraleregelingenbank;
4. als wordt gekozen voor een andere wijze bekendmaking, vermeld die wijze dan in de de verordening;
5. neem eventueel in de verordening op op welke wijze ook op andere plaatsen mededeling van de tekst van de verordening wordt gedaan.

De instructievideo voor het bewerken van Word-documenten is vernieuwd. Er is nu ook opgenomen hoe je een regeling indeelt in leden.

Een onzinnige maatregel: ik moet mijn halogeenlampen vervangen. Volgens Milieu Centraal kan ik daar € 30,- per jaar mee verdienen (Trouw 29 augustus, Goedemorgen). En wat kost de onnodige vervanging van elf armaturen?

Net zo maf als de verbazing van Natuur & Milieu, dat mensen “nog steeds” hun CV-ketel gewoon vervangen (Trouw, 23 augustus). Misschien is de verbazing wat kleiner als je bedenkt dat een nieuwe CV-ketel zo’n € 2.000,- kost. In de gemiddelde woning kosten een wamtepomp, zonnepanelen, isolatie en nieuwe radiatoren ongeveer tien keer zo veel. Dat kan niet iedereen opbrengen en dan hebben we het nog niet over de vraag waar we alle technici vandaan halen om de ombouw mogelijk te maken.

We kunnen onze energie beter steken in de ombouw bij een paar grote energieverbruikers. Zelfs als ik daar via de belasting aan mee moet betalen, ben ik voor hetzelfde milieu-effect een stuk voordeliger uit.

Op 26 juni is de Wet elektronische publicatie algemene bekendmakingen en mededelingen in consultatie gegaan. Tot 15 augustus kunt u uw reacties geven. U vindt de consultatie op https://www.internetconsultatie.nl/wetelektronischepublicatiealgemenebekendmakingenenmededelingen.

Kort samengevat wordt voorgesteld om de Bekendmakingswet, de Algemene wet bestuursrecht en enkele organieke wetten te wijzigen om tot een meer overzichtelijke manier van publiceren van en over besluiten te komen. Bij de invoering van de wet worden afwijkende publicatieverplichtingen in andere wetten zo veel mogelijk geschrapt.

DROP verplicht

De wet regelt dat alle publicatiebladen worden uitgegeven op officielebekendmakingen.nl (een onderdeel van overheid.nl). Voor de decentrale overheid betekent het praktisch dat zij voor de uitgifte van hun publicatieblad gebruik moet maken van de applicatie Decentrale Regelgeving en Officiële Publicaties (DROP).

Besluiten van algemene strekking

Hoofdregel wordt dat alle besluiten van algemene strekking worden bekendgemaakt door deze integraal op te nemen in het eigen publicatieblad. Van algemeen verbindende voorschriften, beleidsregels en gemeenschappelijke regelingen wordt een geconsolideerde tekst beschikbaar gesteld op overheid.nl (namelijk wetten.nl respectievelijk de Centrale Voorziening Decentrale Regelgeving).

Andere besluiten

Beschikkingen (bijvoorbeeld vergunningen) worden bekendgemaakt door deze toe te sturen of uit te reiken aan de direct belanghebbende. Kennisgevingen of mededelingen over beschikkingen worden straks gedaan door opname van de tekst of een samenvatting in het publicatieblad. Daarbij wordt vermeld waar de bijbehorende stukken ter inzage liggen; die stukken worden ook langs elektronische weg beschikbaar gesteld. Dat geldt alleen niet als uitzonderingen (vermeld in artikel 10 van de Wet openbaarheid van bestuur) de openbaarmaking in de weg staan.

Berichten over uw buurt

Een van de redenen om voor te schrijven dat kennisgevingen over beschikkingen op een centrale plaats gebeurt, is dat belangstellenden zich dan gemakkelijker op de hoogte kunnen stellen van kennisgevingen die voor hen van belang zijn. Om die reden zullen berichten die betrekking hebben op hun woonadres ook worden verzonden aan de e-mailadressen die bij MijnOverheid bekend zijn. Men kan die toezending zelf aanpassen.

Register gemeenschappelijke regelingen

Met deze wet worden de gemeentelijke en provinciale registers van gemeenschappelijke regelingen vervangen door een landelijk elektronisch register.

In Trouw van 8 mei ventileren Govert Buijs en Marcel Canoy kritiek op de stelling van Stevo Akkerman dat de moraal van de markt elke andere moraal wegdrukt. Volgens hen hebben veel mensen bij het denken aan marktwerking een verkeerde associatie met geld, winst en hebzucht. Zij geven toe dat er mensen zijn die op korte termijn willen scoren, maar op lange termijn zakken graaiers altijd door het ijs. Die verwachting dat alles op den duur goed komt, zou op een empirisch bewijs van vele eeuwen berusten. Dat kan zo zijn, maar het was geen troost voor de arbeiders die in het verleden onder erbarmelijke omstandigheden moesten wonen en werken. En het is ook geen troost voor wie vandaag is opgelicht. Kassa en Opgelicht zitten er vol mee.

Helaas wordt het probleem mede in stand gehouden door een traag werkend rechtssysteem. Soms duren juridische procedures lang. Je hebt er niets aan, als twee jaar na je faillissement wordt vastgesteld dat die grote schuldenaar inderdaad eerder had moeten betalen.

Daardoor komt men in de markt vaak met wangedrag weg. Kortom: Buijs en Canoy hebben een wel erg naïef beeld van marktwerking. Een beeld dat ik met Akkerman, niet deel.

Volgens Thierry Baudet is het jammer dat je de gang van zaken van een wetsvoorstel niet kunt volgen “zoals van een pakketje dat je online hebt besteld” (Trouw 6 oktober 2016). Eerlijk gezegd vind ik dat een beetje flauwe stemmingmakerij. Want het kan al geruime tijd en de heer Baudet zou dat moeten weten.

Op de onvolprezen website www.overheid.nl vind je niet alleen de complete regelgeving van alle overheidsinstellingen (rijk, provincies, gemeenten, waterschappen enz.) en alle afkondigingen van de wijzigingen daarvan (in het Staatsblad, de Staatscourant en de decentrale bladen). Voor de rijksoverheid kun je er ook in de rubriek Besluitvorming van de overheid de totstandkoming volgen. In de wetgevingskalender staat een overzicht van de wetgeving die nog in de maak is en van de komende wetgeving waarover je je mening kunt geven (internetconsultatie). Je kunt zelfs een abonnement nemen op kamerstukken met een bepaald onderwerp of (als dat al bekend is) met een kamerstuknummer.

Natuurlijk: dat is allemaal ingewikkelder dan in een referendum tegen een al vastgestelde wet ja of nee te zeggen. Maar het gesuggereerde gebrek aan informatie is er niet.